Prostat büyümesi, tıbbi adıyla benign prostat hiperplazisi (BPH), erkeklerde yaşlanmayla birlikte prostat bezinin iyi huylu olarak büyümesi durumudur. Bu büyüme, idrar kanalına (üretraya) baskı yaparak çeşitli idrar problemlerine neden olabilir. Kanser değildir ancak yaşam kalitesini düşürebilir.

Prostat büyümesi genellikle 50 yaş ve sonrasında ortaya çıkar. 60 yaş üzeri erkeklerin yaklaşık %50’sinde, 80 yaş üzerindekilerin ise %90’ında BPH belirtileri görülür. Ancak bazı hastalarda daha erken yaşlarda da başlayabilir.

Prostat büyümesi belirtileri genellikle idrar yapmayla ilişkilidir. Bunlar arasında sık idrara çıkma, gece idrara kalkma (noktüri), idrar yaparken zorlanma, kesik kesik idrar yapma, idrar akımında zayıflama ve mesane tam boşalmama hissi yer alır. Bazı hastalarda idrar kaçırma da olabilir.

Hayır. BPH iyi huylu bir durumdur ve prostat kanserine dönüşmez. Ancak BPH ve prostat kanseri aynı anda görülebilir. Bu nedenle her prostat büyümesi vakasında kanser şüphesi açısından da değerlendirme yapılmalıdır.

Teşhiste öncelikle hastanın şikayetleri dinlenir. Ardından parmakla rektal muayene (DRE), PSA testi (kanser taraması için), idrar tahlili, işeme testi (uroflowmetri), mesane ultrasonu ve gerekirse prostat MR gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Tanı koymada en önemli faktör hastanın şikayetlerinin yaşam kalitesine etkisidir.

Tedavi edilmeyen ciddi BPH vakalarında mesane duvarı kalınlaşabilir, böbrek fonksiyonları bozulabilir, idrar yolu enfeksiyonları sıklaşabilir ve mesanede taş oluşabilir. Ayrıca ani idrar yapamama (üriner retansiyon) gelişebilir, bu da acil müdahale gerektirir.

Tedavi seçimi hastanın şikayetlerinin şiddetine ve prostat boyutuna göre yapılır. Hafif şikayetlerde yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olabilir. Orta ve ağır şikayetlerde ilaç tedavisi (alfa bloker, 5-alfa redüktaz inhibitörü) kullanılır. İlaçlara yanıt alınamazsa cerrahi tedavi seçenekleri değerlendirilir. Cerrahi yöntemler arasında TUR-P, HOLEP ve Rezum gibi teknikler yer alır.

Evet. BPH doğrudan ya da dolaylı olarak cinsel yaşamı etkileyebilir. İdrar kaçırma, sık idrara çıkma ve boşalmada sorunlar hastada özgüven kaybına neden olabilir. Ayrıca bazı ilaçlar (özellikle 5-alfa redüktaz inhibitörleri) cinsel istekte azalma ve sertleşme sorununa yol açabilir.

Piyasada saw palmetto, kabak çekirdeği yağı ve ısırgan otu gibi bitkisel ürünler yaygın olarak satılmaktadır. Bazı çalışmalarda bu ürünlerin hafif düzeyde semptom azalması sağladığı görülmüştür. Ancak bu tür ürünlerin etkinliği bilimsel olarak net değildir ve doktor kontrolünde kullanılması gerekir.

Hayır. Ameliyat sadece ilaç tedavisine yanıt vermeyen, idrar yapmada ciddi zorluk yaşayan, tekrarlayan idrar retansiyonu, mesane taşı veya böbrek fonksiyon bozukluğu gibi komplikasyonları olan hastalara önerilir. Günümüzde cerrahi teknikler minimal invaziv hale gelmiştir ve genellikle kısa sürede taburcu olunabilir.